2019-09-29 Buitenaards mooi en troebel

Weer     : Regenachtig , Wind ZW, 5 bft
Duikers : Jeroen, Axel
Doel     :  Watermonsters nemen van spronglaag en monster van boven en onder de spronglaag , metingen, Plaatsen datalogger
Duur    :  90 min
Lucht temp  : 16 Celsius
Water opp temp : 18 Celsius
Water min temp :  10 Celsius
Fauna    : 1 jonge snoekbaars, scholen baarsjes onder paviljoen en op en in de Sale, 7 palingen (of 7x dezelfde), een 10-tal pos precies op spronglaag, levende Zwanemossel! , diepslakjes, Stervende en jonge frisse Dreissena’s, Een kopvoorn op de boeg van de Sale met wat schokkende bewegingen.
Microfauna: Naupliuslarfjes, Keratella, Ceratium hirundinella (Dominant in sleepje) en nog veel meer.
Microflora: Eudorina, Dictyosphaerium en nog veel meer.
Flora      : Enkele Potamogeton pectinatus en andere soorten.
Spronglaag: hele sterke op 7,5-8 meter van 17 naar 10 graden
Zicht: Redelijk

vislood: 98 gram

• Zichtmetingen
• Dutchi op 3 mtr = -,0 meter.
• Secchi op 3 mtr = -,0 meter.
• Dutchi op 6 mtr = -,0meter.
• Secchi op 6 mtr = -0meter.
• Dutchi op 9 mtr = 3,5 meter.
• Secchi op 9 mtr = 4,0 meter.
• Verticaal zicht = 3,9 meter.

Forel-Ule waterkleur
Omstandigheden  = Regenactig
Tijdstip meting       = 13:00
Schaal strip              = 15-16

Waterpeil
22 cm onder de rand = -5,58 mtr NAP
6 cm gestegen sinds 22-0-2019.

Zie alle foto’s van deze duik.

• Watermeting net onder en boven de spronglaag + aan oppervlakte.
  
• 8,5 meter PO4 = 1,01 Mg/L EC = 974 mS/cm PH = 7,42
• 6,8 meter PO4 = 0,20 Mg/L EC = 941 mS/cm PH = 8,70
  Metingen Project Baseline Haarlemmermeer
  
• 0,4 meter PO4 = 4,38 Mg/L EC = 827 mS/cm PH = 8,64
  Bron: onderwaterfauna.nl

Vandaag duik ik met Jeroen die een compact meetlint heeft voor de zichtmeting en die past makkelijk in zijn zak. Vorige keer was ik de meting op 9 meter domweg vergeten.
Ondanks dat het wateroppervlak geen drijflagen meer heeft, zie je wel zwevende groene Microcystisvlokjes (Blauwalg) , maar je ziet ook de bodem. Het is een verbetering ten opzichte van vorige week dus.
Ik plaats de datalogger weer en help Jeroen nog even met de zichtmeting op 9 meter.
Het is wel frappant dat precies tussen de 7 en 8 á 8,5 meter geen mosselen groeien.
dat is precies bij de spronglaag. Laat die spronglaag nou toch de duik ineens een stuk mooier maken zeg.
Het zijn ragfijne laagjes en we wanen ons in de ruimte en dat zo dichtbij huis.

• 

• 

• 

We krijgen er geen genoeg van . Via Twitter ben ik in contact gekomen met Thijs. Omdat een planktonnet de verzameling concentreert, zou je eigenlijk een volume monster moeten nemen om een idee te krijgen wat echt een dominante soort is.
Nou dat laat ik mij geen tweede keer zeggen natuurlijk. Dus ik heb Jeroen een monsterpot van 500 ml meegegeven. Deze hebben we in de spronglaag gevuld, want ik was wel benieuwd wat daar dan allemaal in zit.
Dus eenmaal thuis heb ik de halve liter helder water, door het planktonfilter geschonken. Daarna heb ik met een pipetje het opgevangen materiaal opgezogen en op een object glas gelegd. Ik heb niet eerder zo’n verscheidenheid aan soorten (17) in een monster gezien. Er was echter niet één echt dominante soort.
De onderstaande foto’s zijn allemaal met een vergroting van 400x. De schaal indeling is 1 streepje = 2,4 micron.

• 

• 

• 

• 

• 

Na de monstername zwemmen we verder en ja we genieten van de prachtige in nevelen gehulde spronglaag. Er is ondanks het slechte zicht, toch heel veel te zien. Ik had het niet verwacht, maar er zitten boven de spronglaag heel veel vissen, zoals baarsjes, palingen, af en toe een jonge snoekbaars en een enkele snoek.
In dat opzicht blijft de plas mij toch weer verrassen dat het zich toch weer herpakt, hoewel het toch weer een flinke klap heeft gehad door de warme zomer.
We passeren een “live” vislijn met een giga vishaak. Er is geen vis in de buurt dit zou aankunnen, maar wij zwemmen er netjes aan voorbij. Ik blijf het zeggen; Ook al is het mijn hobby niet, toch heb ik een andermans hobby te respecteren.

Bij het wrakje de Sale is het nogal druk met kleine baarsjes die bescherming zoeken in en om het wrak. Het is juist in deze periode dat ze erin zitten terwijl het in juni / juli amper tot niet gebruikt wordt door jonge vis.

Zoetwaterspons
Het ging al tijden niet goed met de sponzen, wat of met de hoge temperaturen of met de verminderde waterkwaliteit samengaat. Toch zie ik ineens een hele donkerkleurige spons, terwijl ze normaal gesproken toch crèmekleurig tot groen zijn. Is dit dan een symbiose met een ander organisme dat deze bruinpaars is? Het maakt mij in ieder geval nieuwsgierig en we gaan het eens navragen. Op het voordek ligt een kleine kopvoorn en beweegt wat schokkerig, maar dat kan ook door het felle licht van onze lampen komen natuurlijk.

Posjes overdag?
Er ligt verderop een dikke paling rustig op een meter of 6 diepte. Het is een dikke. Het is wel een feestje hoor. Onder een kleiblok ligt een groepje kleine posjes en wel precies op de spronglaag van 8 meter en dat vind ik ook weer opmerkelijk. Een paling vlucht ook wel eens even de koude diepte in, maar het fourageert er niet en dat doen deze posjes wel. Het aparte is dat je pos normaal alleen ’s nacht ziet en dat verklaart misschien het feit dat ze nu op de spronglaag zitten, waar nog net genoeg zuurstof is. Het licht gaat met dit zicht in de bosplas net onder de 7 meter al uit, dus dat is dan mazzel voor de pos. Het zijn overigens een stuk of 10 kleine exemplaren.

Red de levende zwanenmossel
Die zebramosselen hebben voordelen en nadelen. Ja ze filteren water schoon, maar ze gaan nu ook massaal dood. Met het doodgaan gaat de waterkwaliteit door het rottingsproces hard achteruit. Over stikstofbesluit gesproken, mogen we die mosselen dan ook wel even gaan verbieden. Enfin, er is nog een nadeel van de kleinere exemplaren. Die exoten liften massaal mee op de inheemse zwanenmossel die daardoor lamgelegd kan worden en sterft. Laat ik nou net een levende zwanenmossel zien die belaagd is door zebramossels. Je kunt zeggen dat het de loop der natuur is, maar ik verklaar onze inheemse zwanenmosselen heilig, aangezien het filterende vermogen, vele malen hoger is dan die kleine frunnik exoten van zebra’s en quagga’s die eigenlijk al hun Nederlands staatsburgerschap hebben verkregen. Nou ja ik tik eerst voorzichtig op de schaal van de zwanenmossel, zodat ie zijn schalen sluit. Daarna haal ik de zebra’s eraf en plaats de zwanenmossel weer op de juiste manier terug. Met het scharnier in de bodem en het smalste deel van de schaal omhoog gericht. Wat een verhaal voor een inheemse mossel niet?

Het Frame
Op dit moment kun je aan de bodemkleur zien hoe diep je zit. Boven de spronglaag is de bodem weer licht en zanderig van kleur en onder de sponglaag is ie dus donkergrijs.
Via wat palingen die toch best actief zijn komen we uiteindelijk bij het frame op “Jawel” 8 meter! Daar zijn dus geen levende mosselen meer te bekennen en er ligt een laag grijs sediment op het frame. (zie laatste foto)

Snoek
Het wordt hoog tijd eens het daglicht op te zoeken en al op 7 meter gaat het licht zachtjes aan. Het is bruingeel van kleur.
Er groeien toch wat waterplanten, waarvan het dan wel solitaire planten zijn. Het is onder andere een roodbruinkleurige Potamogeton pectinatus en verder groene korte sprietjes van een Potamogetonsoort. Eenmaal op een meter of twee, zien we jonge baarzen langs de rietkraag en er zwemt een snoek erachteraan op z’n dooie gemakkie.

Zwerfafval
Eigenlijk gaan we niet meer zonder net het water in, omdat we altijd wel wat tegenkomen en zo ook nu. Het begint met een blikje Heineken. Daarna een plastic zak, welke op miraculeuze wijze in de bodem is weggezakt. Hoe is het mogelijk dat zoiets lichts, toch 4/5 in de bodem ligt ingegraven op een stuk waar niemand komt. Kijk als het nou in de buurt van een druk strandje is, dan kan ik mijn dat voorstellen. De bodem is hier ook behoorlijk onstabiel hoor. Jeroen en ik zien steeds meer zakken en we trekken de ene na de andere uit de bodem. Die flutzakjes zijn het ergst, omdat je deze gemakkelijk stuk trekt, dus je moet het feitelijk gedoseerd eruit halen. Dan valt mijn oog op een begroeid vislijntje.
Het blikje bier komt van pas en terwijl Jeroen het andere uiteinde van de lijn pakt begin ik het om het blikje te winden. Het is een wirwar van verschillende lijnen en kennelijk heeft de karper in kwestie een knoopsessie erop los gelaten om van de haak af te komen. Uiteindelijk trek ik het lood met beleid uit de bodem om te voorkomen dat de lijn breekt. Ook deze tel ik bij het verzamelde lood vanaf 2013. Die teller staat inmiddels op 13,5 kg met de 4 kg duiklood wat Koos en ik op 22-09-2019 van de bodem hebben gehaald. Lood is lood. Al met al is het toch weer een flinke hoeveelheid afval.

Het was een hele aparte duik met veel bijzondere waarnemingen, ondanks het verminderde zicht.

Na de duik doe ik nog een sleepje met het planktonnet en daarin is Ceratium hurindinella en Microcystis dominant.
Er zit ook een kleine bijzonder geraffineerde killer in genaamd Coleps hirtus
Het is net een zwemmende handgranaat, maar in plaats van explosief te zijn, gebruikt ie een soort van giftige pijlen, om z’n prooi te verlammen. Nee het is geen groot beessie, het meet slechts 0,1 mm. Verder zitten er groene algen in en zonnediertjes. Met een 1000x vergroting gaat er nog weer een extra dimensie open. Daarvoor moet tussen het objectglas en de lens een druppel olie zitten om het beeld helder te krijgen.
Microscopie is echt zo ontzettend gaaf en interessant. Er zijn duikers die wel eens een slokje water onderweg nemen… U bent gewaarschuwd voor extra eiwitten.

Jeroen bedankt voor deze duik en de koffie met heerlijke koek!

• 

• 

•